Termin Web Accessibility odnosi się do tworzenia stron i aplikacji internetowych w taki sposób, aby były one dostępne dla wszystkich użytkowników. Jest to szczególnie istotne w przypadku różnego typu niepełnosprawności, np. wzroku, słuchu, ruchu, ale dotyczy też czasowej niezdolności do pracy czy zaburzeń poznawczych.
Według danych WHO około 15% światowej populacji ludzi posiada jakiś rodzaj niepełnosprawności – są to zarówno niepełnosprawności fizyczne jak i zaburzenia poznawcze i neurologiczne. Wskaźniki te z pewnością będą rosły ze względu na starzenie się populacji i wzrost przewlekłych schorzeń. Jeśli wierzyć statystykom, na świecie jest ponad 5 miliardów (źródło) użytkowników sieci WWW. Można oszacować, że około 750 milionów użytkowników Internetu to osoby z różnymi ograniczeniami i dysfunkcjami (i ilość ta cały czas rośnie).
Nie trzeba zatem tłumaczyć jak kwestia dostępności WWW jest istotna w procesie projektowania i tworzenia stron internetowych.
WCAG
WCAG to skrót od Web Content Accessibility Guidelines i oznacza zbiór wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych. Zostały one opracowane przez W3C. Ich celem było ustanowienie międzynarodowych wytycznych, regulujących standardy dostępności treści internetowych w taki sposób, aby były dostępne dla jak największej ilości osób z niepełnosprawnościami. Najnowszą wydaną i obowiązującą wersją WCAG jest wersja WCAG 2.1 z 2018 roku. Trwają jednak prace nad wersją WCAG 2.2, która ma być skończona i w pełni opublikowana w grudniu 2022 roku.
WCAG stanowi podstawę większości aktów prawnych w wielu krajach na świecie. Wytyczne WCAG te dzielą się na trzy poziomy zgodności:
Poziom A
Najniższy poziom zgodności z WCAG, w którym treści spełniają jedynie te najbardziej podstawowe funkcje dostępności. Niedostosowanie się do tego poziomu powoduje całkowitą niedostępność w kwestii „web accessibility”.
Poziom AA
Jest to najpowszechniejszy poziom zgodności WCAG, który jest wymagany przez większość aktów prawnych w wielu krajach na świecie (w tym chociażby w przepisach UE i co za tym idzie – w przepisach polskich).
Poziom AAA
Najwyższy poziom zgodności z WCAG i co za tym idzie – najwyższy poziom dostępności WWW dla osób niepełnosprawnych. Jest stosunkowo trudny do osiągnięcia przez większość witryn.
Poziom ten jest pożądany, ale nie jest konieczny.
POUR czyli 4 zasady dostępności
WCAG 2.1 opiera się na 4 podstawowych zasadach tworzenia treści internetowych zwanych POUR (akronim od słów: Perceivable, Operable, Understandable, Robust). Celem stosowania tych zasad jest to, aby z tworzonych treści mógł korzystać każdy, kto tylko chce. Zasady te są następujące:
- Perceivable (postrzegalność) – według tej zasady, użytkownik strony internetowej lub aplikacji powinien być w stanie korzystać w pełni za pomocą dostępnych dla niego zmysłów. Każda treść na stronie powinna być widoczna lub wykrywalna (np. w sposób dźwięku lub dotyku) dla takiej osoby.
- Operable (funkcjonalność) – użytkownicy powinni móc znajdować elementy interfejsu i używać ich niezależnie od rodzaju urządzeniu za pomocą, którego to robią, np. za pomocą samej myszy, touchpada, klawiatury czy też urządzenia do sterowania wzrokiem (eye tracker).
- Understandable (zrozumiałość) – treść powinna być przejrzysta i spójna, a projekt witryny lub aplikacji zrobiony według przewidywalnych wzorców użytkownika (user experience). Użytkownik nie powinien mieć problemu ze zrozumieniem znaczenia i celu prezentowanych informacji i treści.
- Robust (solidność lub kompatybilność) – treści powinny działać poprawnie w wielu różnych programach użytkowników (np. w programach i urządzeniach dla osób niewidomych).
Brak którejkolwiek z powyższych zasad sprawia, że treść internetowa nie jest dostępna dla użytkowników z niepełnosprawnościami, a co za tym idzie sprawia, że dana strona WWW lub aplikacja nie jest zgodna z WCAG.
Dostępność WWW w praktyce
Przy tworzeniu strony WWW, która ma być dostępna dla wszystkich, przydatna może być strona guia-wcag.com. Prezentuje ona w zwięzły i przyjazny sposób wytyczne WCAG, jakie nasza strona musi spełniać. Są one podzielone według zasad POUR. Możemy je też filtrować według poziomów zgodności (poziom A, AA i AAA). Oprócz tego mamy też oznaczone wytyczne, które weszły wraz z WCAG 2.1 oraz te, które (prawdopodobnie) wejdą wraz z WCAG 2.2.
Dostępność WWW nie jest rzeczą prostą do wdrożenia – szczególnie na już istniejących stronach. Często elementy potrzebne do jej implementacji kolidują z wizją UI strony. Dobrą praktyką, która powinna zdecydowanie ułatwić nam dostosowanie witryny dla osób niepełnosprawnych jest to, aby kierować się wytycznymi WCAG od samego początku jej projektowania. Wypracowanie u projektantów UI / UX oraz programistów nawyku planowania strony pod kątem spełnienia wymagań osób wykluczonych cyfrowo jest obecnie elementem bardzo istotnym, o którym żaden profesjonalny twórca WWW nie może zapominać.
Dodaj komentarz